بازگشت
مقصود فراستخواه در نمایشگاه کتاب از «مسئولیت اجتماعی دانشمند» گفت
1404/02/19-20:15
نشست فرهنگی «مسئولیت اجتماعی دانشمند و دانشگاه» در سومین روز از سیوششمین نمایشگاه کتاب تهران برگزار شد.
به گزارش ستاد خبری سیوششمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، رضا ماحوزی، نویسنده و عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، در نشست «مسئولیت اجتماعی دانشمند و دانشگاه»، به بررسی مقوله مسئولیت اجتماعی در دانشگاه‌ها، طی سال‌های اخیر اشاره کرد و گفت: اخیرا کتاب هایی نیز در این خصوص تالیف و ترجمه شده است که در نمایشگاه کتاب موجود است.
وی تصریح کرد: این بحث جدی است و ذینفعان متعددی بیرون از سازمان علمی، برای مسئولیت اجتماعی، وضعیتی مانند تروما را به وجود می‌آورند.
به گفته ماحوزی، مسائل مختلفی بین دانشگاه و دانشجو و دانشگاه با نهادهای مختلف وجود دارد که بی‌شک در پیاده‌سازی مسئولیت اجتماعی نقش دارند.
مقصود فراستخواه، استاد برنامه‌ریزی توسعه آموزش عالی نیز در این نشست به چهار پرسش از مسئولیت فرهنگی دانشگاه اشاره کرد و گفت: معقول و مستدل بودن مسئولیت اجتماعی به معنای صدای وجدان است. انسان با اخلاق زنده می‌ماند و یک دانشمند نیز با همین اصل و توجه به حس اخلاقی، می‌تواند هویت واقعی بیابد. مفرح بودن دومین مولفه قابل بررسی، مسئولیت اجتماعی است و مدارهای لذت دانشمند با احساس مسئولیت به‌راه می‌افتد.
فراستخواه، مولفه سوم را امکان‌پذیری مسئولیت اجتماعی دانست و گفت: یکی از مغالطه‌های رایج جامعه، اسطوره چارچوب است. به این معنی که چون سیستم ایراد دارد، دانشمند نمی‌تواند کاری بکند. این در حالی است که دانشمند، صرف نظر از اینکه سیستم چگونه می تواند کار کند، مسئولیت شخصی دارد.
این جامعه‌شناس اضافه کرد: گاهی حتی افراد جامعه و کارشناسان این موضوع را طرح می‌کنند که مگر جامعه بر اساس نظم حرکت می‌کند که باید از دانشمند نظم و مسئولیت اجتماعی خواست؟ تمام تجربه های موفق دنیا نشان می دهد دانشمندان بر خلاف تمام مسائل جامعه توانسته‌اند تاثیرات سازنده داشته باشند. چرا که یک دانشمند خودتعیین‌گر است.
وی در عین حال متذکر شد: مسئولیت اجتماعی دانشمند، متغیر مستقل نیست و لازمه آن سایر متغیرهاست. مسئولیت اجتماعی لازم است به صورت اجتماعی و نه فردی ساخته شود.
این پژوهشگر تصریح کرد: مسئولیت اجتماعی امروز به کلیشه تبدیل شده است و روی در و دیوار به کرات درج می شود؛ اما چند حوزه برای تحقق مسئولیت اجتماعی منع ایجاد کرده است. از جمله دولت، بازار، تکنولوژی، شبه علم‌ها و جامعه معیشتی، هر یک به تنهایی ارزش‌های خودشکوفایی، مسئولیت اجتماعی و منافع اجتماعی را به حاشیه کشانده است، به طوریکه مسئولیت اجتماعی در جامعه ما دچار کسوف شده است.
در ادامه معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم به تجربه‌های دانشجویی برای انجام فعالیت‌های فرهنگی و عام‌المنفعه اشاره کرد و گفت: در خصوص مسئولیت اجتماعی باید پرسید که آیا دانشگاه‌های ما به مسئولیت خود عمل می‌کنند یا نه؟ در مقطعی ما تلاش کردیم مسئولیت اجتماعی دانشگاه را برجسته کنیم تا کمک‌حال رفع معضلات باشد.
وحید شالچی متذکر شد: اما باید بررسی کرد که اگر به عنوان مثال جنبشی اجتماعی شکل گرفته، دانشگاه‌های ما چه نقشی ایفا کرده‌اند؟ و اصولا ما تجربه‌های بسیاری از فعالیت و مشارکت اجتماعی دانشگاه ها داریم؟
به گفته شالچی، مسئولیت اجتماعی می‌تواند تعامل بین میدان‌های مختلف را برقرار کند اما نباید استقلال آن را تضعیف کرد.
همچنین دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه تهران نیز تاکید کرد: دانشگاه نباید از جامعه بریده باشد و دیوارهای ذهنی دانشگاه به روی جامعه باید گشوده باشد.
حسین میرزایی تصریح کرد: دانشگاه‌ها موظف به این هستند که در سطح ملی و منطقه‌ای، کارکرد خود را حفظ کنند و حتما باید وجود یک دانشگاه با نبود آن تفاوت داشته باشد. هرقدر ارتباط ارگانیک دانشگاه و پیرامون آن بیشتر باشد، بهتر می‌تواند کارکرد خود را ثابت کند.
میرزایی گفت: اینکه بتوان از بروکراسی آموزشی خارج شد و بتوان مسئولیت اجتماعی را پیاده کرد، زمان زیادی می‌خواهد. هر زمان خواستیم کاری انجام بدهیم، سال‌ها به طول انجامیده است. لازمه تحقق این مهم این است که دانشگاه، کارکرد علمی خود را حفظ کند.
سی و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از ۱۷ تا ۲۷ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴ با شعار «بخوانیم برای ایران» در محل مصلی امام خمینی(ره) در حال برگزاری است. هم‌زمان با برگزاری بخش حضوری نمایشگاه کتاب ۱۴۰۴ تهران، بخش مجازی نمایشگاه نیز در سامانه book.icfi.ir امکان خرید غیرحضوری کتاب را برای علاقه‌مندان مهیا کرده است.
