بازگشت
اقوام ایرانی در نمایشگاه کتاب تهران/ ظرفیت‌هایی که هنوز گمنام است
1401/02/25-19:07
با وجود فرصت سازی برای مشارکت اقوام ایرانی در نمایشگاه کتاب تهران، حضور ناشرانی از استانها و اقوام گوناگون می‌تواند گویای مشکلات کمتر شنیده شده باشد.
به گزارش ستاد خبری سی و سومین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، حضور ناشرانی از اقوام ایرانی در نمایشگاه کتاب تهران در حالی به چشم می‌خورد که به نظر می‌رسد چنین رویداد فرهنگی فرصت مناسبی برای عرض اندام قومیت‌ها و ارائه تولیدات فرهنگی‌شان است.
نه تنها غیبت برخی اقوام بلکه خودداری از اعلام نظر برخی ناشران شناخته شده گویای این موضوع است که نمایشگاه کتاب هنوز بعد از گذر سالیان نتوانسته از تمامی ظرفیت خود برای معرفی اقوام ایرانی در آینه کتاب و نشر و معرفی داشته‌های فرهنگی آن‌ها مدد بگیرد.
هر چند در مقابل برخی غرفه‌های ناشران کرد و ترک چشم‌های علاقه مند، جلد کتاب‌های متمایز را دنبال می‌کند و هر چند برخی ناشران تولیداتی بسیار کیفی‌تر از هم صنفان خود در تهران دارند، اما بخشی از ظرفیت نمایشگاه کتاب تهران در برجسته سازی توانمندی اقوام ایرانی هنوز کامل نیست. ناشران بخشی از دلایل آن را متوجه روند فعالیت خود و بخشی را متوجه برنامه ریزی‌ها و سیاست گذاری‌ها می‌دانند. تا جایی که به نظر می‌رسد رنگ و بو بخشی به تولیدات فرهنگی اقوام ایرانی در بزرگ‌ترین رویداد فرهنگی کشور نیازمند تلاش جمعی است.
ناشران تکراری با کتب تکراری
مدیر انتشارات ساوالان ایگیدلری از اردبیل می‌گوید نمایشگاه کتاب یک فرصت مغتنم برای معرفی تولیدات اقوام است اما با وجود 33 دوره برگزاری این رویداد، همچنان شاهد تحقق این آرمان نیستیم.
عمار احمدی با تاکید به اینکه بخش عمده نمایشگاه کتاب تهران در هر دوره با حضور ناشران تکراری و کتب تکراری برگزار می‌شود، افزود: این در حالی است که برخی ناشران در شهرستان‌ها بسیار قوی عمل کرده و آثار قابل توجهی دارند.
وی علت غیبت گروهی از این ناشران به ویژه ناشران ساکن در شهرستان‌های مرزی را مشکلات اقتصادی دانست و متذکر شد: با توجه به اینکه ناشران شهرستانی با هزینه شخصی خود و بدون کمترین حمایتی در نمایشگاه شرکت می‌کنند، برخی به دلیل ناتوانی در تامین هزینه‌ها از شرکت در نمایشگاه منصرف می‌شوند.
نویسنده و مردم شناس با اشاره به اینکه در فرصت نمایشگاه‌های کتاب می‌توان با ناشران دیگر و حتی ناشران کشورهای خارجی نسبت به انجام برنامه‌های مشترک هم‌اندیشی داشت، گفت: به عنوان مثال ناشران ترک زبان آماده رایزنی با کشورهای ترکیه و آذربایجان و شرکت در نمایشگاه کتاب این دو کشور هستند.
وی با اشاره به تجربه انتشارات ساوالان ایگیدلری افزود: کمبود امکانات در شهرستان‌ها و حمایت‌های حداقلی موجب می‌شود برخی ناشران کار خود را به استان تهران انتقال داده و به مرور زمان در مرکز تحلیل روند.
به گفته احمدی شاید نزدیک به 10 درصد از ناشران نمایشگاه کتاب، ناشران قومیت‌ها هستند و این در حالی است که وزارت ارشاد می‌تواند برنامه‌های ویژه‌ای در این راستا اجرا کند و تولیدات چاپ و نشر قومیت‌ها را فعال‌تر سازد.
محتواهای تولیدی کافی نیست
نه تنها مشکلات فرهنگ سازی نمایشگاه کتاب برای معرفی و هویت سازی اقوام ایرانی نیازمند توجه است، مدیر انتشارات آذرتوران از آذربایجان شرقی معتقد است، بخشی از مشکلات به ضعف محتواها برمی‌گردد.
نور الله پورشریف با اشاره به اینکه ناشر حمایت خاصی از دولت ندارد، اضافه کرد: مشکلات مالی ناشران، کاهش قدرت خرید مردم، گرانی کاغذ، کاهش علاقه مندی به مطالعه و کیفیت پایین محتواهای تولیدی دست به دست هم داده تا ناشران حضور قدرتمندی نداشته باشند.
وی افزود: این در حالی است که مراجعان به آشنایی با کتب اقوام اشتیاق دارند و حتی مشاهده ترجمه آثار برجسته ادبیات ایران به زبان‌هایی مانند ترکی برای مراجعان جذابیت دارد.
پورشریف متذکر شد: نه تنها لازم است حمایت‌هایی برای ناشران شهرستانی در نظر گرفته شود در عین حال خود ناشران هم باید به کیفی سازی محتواهای خود همت کنند.
مدیر انتشارات آمیار از کردستان نیز معتقد است که نه تنها حضور کردستان در نمایشگاه کتاب ضعیف نیست، بلکه نمایشگاه کتاب مورد استقابل بوده و بی‌شک در معرفی اقوام ایرانی تاثیر قابل توجهی دارد.
رفیق صالحی تاکید کرد: نمایشگاه‌ها می‌تواند بستری برای آشنایی افراد فراهم سازد و شرکت در دوره‌های قبل نیز نشان می‌دهد در صورتی که ناشران فعالیت مطلوبی داشته باشند حتی بدون مشکل در نمایشگاه حاضر شده و قادر به معرفی تولیدات خود هستند.
ناشران متناسب با توانشان حمایت شوند
در عین حال که برخی ناشران کرد زبان استقبال مراجعان به نمایشگاه را در حد متوسط ارزیابی می کنند، مدیر انتشارات مادیار از کردستان معتقد است حمایت از ناشران باید در تناسب با توانمندی آن‌ها باشد.
سیران سعید پور تصریح کرد: به عنوان مثال ما کتب در موضوعات مختلف داریم و فضای 36 متری درخواست کردیم اما یک فضای 9 متری به ما اختصاص یافت و هر قدر درخواست دادیم، فضای بیشتری اختصاص ندادند.
وی افزود: ما برای اولین بار است در نمایشگاه حضور داریم و هر چند استقبال هنوزبه صورت کامل رضایت بخش نیست اما در صورت حمایت ناشران فعال می‌توان به مراتب فروش و معرفی بیشتری داشت.
در عین حال مدیر انتشارات کردستان نیز تاکید دارد که در فرصت نمایشگاه، مراجعان علاقه مند به ارتباط گیری با اقوام مختلف و آشنایی با فرهنگ، زبان و البسه و حتی اسامی در اقوام مختلف هستند و به همین دلیل می‌توان به شکل بهینه از این ظرفیت بهره برد.
محمد محمودی با اشاره به شرکت در دوره‌های قبل نمایشگاه تهران اضافه کرد: با وجود اینکه به نسبت سال‌های قبل استقبال کاهش یافته اما در مجموع حضور در نمایشگاه‌ها برای قومیت‌ها موثر است حتی اگر هیچ حمایتی متوجه آن‌ها نباشد.
به اذعان غرفه داران مراجعه به کتب هر قومیت بیشتر از سمت وسوی همزبانان همان قوم است و در رویدادهای فرهنگی عمومی است که می‌توان به صورت گسترده‌تر داشته‌های فرهنگی یک قوم را به سایر اقوام معرفی کرد.
گزارش: ونوس بهبود
