بازگشت
کارگاه آشنایی با شماره استاندارد بین‌المللی کتاب
1401/02/25-14:24
شابک کد اختصاصی هر کتاب و تنها منحصر به اوست، کدی که می‌تواند به ناشران در آمارگیری تولید، توزیع و فروش کتاب کمک شایانی داشته باشد.
به گزارش ستاد خبری سیوسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب، در روز شنبه 24 اردیبشهت ماه، در محل کارگاه آموزشی برگزار شد. در این کارگاه آموزشی، روح‌الله سلطانی مدیر واحد شابک در ابتدا به تاریخچه شابک در جهان پرداخت و گفت: شابک، شماره‌ای منحصر به فرد برای کتاب است که جایگزین اطلاعات شناختی کتاب است. استفاده از این شماره تا قبل از وجود سیستم‌های نرم‌افزاری و کامپیوتر ناممکن بود، اما با ورود کامپیوتر به سیستم اداری کشورها، این کد را برای کتاب‌ها معرفی کردند. شماره شابک ابتدا در کشورهای آمریکا و اتحادیه اروپا به صورت آزمایشی امتحان شد، اما پس از مدتی بیشتر کشورها به استفاده از این شماره روی آوردند.
وی سپس درباره ورود شابک به سیستم اداری ایران اشاره کرد و گفت: ایران برای اولین بار در سال 1372 به صورت آزمایشی وارد این سیستم جهانی شد و در سال 1374 به طور رسمی، به عضویت آن درآمد. کد شابک اختصاصی هر کتاب و تنها منحصر به اوست، به همین دلیل، این محتواها ماندگار هستند و از بین نمی‌روند، چرا که کدها از بین نمی‌روند و برای آن کتاب می‌ماند.
سلطانی در ادامه وظایف موسسه شابک را برای حاضرین که اغلب آنها از ناشرین بودند، شرح داد و افزود: انجام مراحل عضویت ناشران در نظام، همراهی ناشر به منظور استفاده از شابک، اعلام و راهنمایی تغییرات شابک، برگزاری کارگاه‍‌های آموزشی، ترجمه اطلاعات ناشران و ارسال به سازمان‌های جهانی از وظایف موسسه شابک است.
مدیر واحد شابک به عملکردهای این موسسه اشاره کرد و گفت: دامنه استفاده از شابک امروزه گسترش یافته است، به گونه‌ای که در حال حاضر حدود سیزده‌هزار ناشر عضو این مجموعه هستند. موسسه شابک ایران در این سال‌ها توانسته در راه‌انداری شابک تاجیکستان و افغانستان مژثر باشد و با ایجاد زیرساخت‌های مربوطه، اطلاع‌رسانی فروش و توزیع مکانیزه کتاب در کشور را برای ناشرین ایجاد کند. از سوی دیگر با ایجاد سایت شابک و ارتقای آن در سنوات مختلف، پاسخگویی به مراجعین نسبت به شایر کشورهای عضو، در کمترین زمان ممکن انجام می‌شود.،
سلطانی مقایسه‌ای نیز درباره وضعیت شابک در ایران و سایر کشورها گفت: در ایران این خدمات به ناشرین رایگان ارائه می‌شود، اما در سایر کشورها این خدمات برای ناشران هزینه دارد. او در انتها به مزایای شابک اشاره کرد و گفت: شابک شبیه یک شماره تلفن، کدملی و یا شماره ماشین است که تنها برای یک کتاب ثابت و منحصر به فرد است. از دیگر مزایای شابک می‌توان به گردآوری راهنمایی‌های بازار کتاب، رمزینه قابل خواندن توسط ماشین و دادن آمار فروش به ناشران اشاره کرد.
وی برخی از کاربردهای این کد را برشمرد و افزود: با این کد می‌توان موجودی کتاب‌ها را کنترل، توزیع و فروش کتاب‌ها را بررسی کرد، آمار تولید و فرایند سفارشات را پیگیری نمود و نیز مدیریت حق کپی-رایت را نیز کنترل کرد. سلطانی در انتها ساختار شماره شابک را برای حضار توضیح داد.
سیوسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از بیست‌ویکم آغاز شده و سی‌ویکم اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ در دو بخش حضوری در مصلای امام خمینی(ره) و مجازی در سامانه ketab.ir برگزار می‌شود.
