علی عماد رئیس کتابخانه‌ی مجلس با اشاره به چاپ 129 اثر از سوی انتشارات این نهاد در سال 97 گفت: کتابخانه‌ی به عنوان یک کتابخانه‌ی جامع ملی به حساب می‌آید که اسناد بسیاری در آن نگهداری می‌شود.

به گزارش ستاد خبری سی‌و‌دومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نشست «مجموعه‌سازی از رسائل کوتاه خطی» و رونمایی از دفتر پنجم متون ایرانی روز سه‌شنبه (10 اردیبهشت ماه) در تالار شهید مطهری نمایشگاه کتاب برگزار شد.

در ابتدای این نشست مهدی رحیم‌پور نسخه‌شناس با اشاره به مجموعه‌سازی برای رسائل خطی گفت: مجموعه‌سازی رسائل کوتاه خطی در تاریخ تمدن اسلامی – ایرانی وجود داشته و معطوف به امروز نیست. هر چند که مجموعه‌سازی رسائل کوتاه خطی در 10 سال اخیر متفاوت است. آن‌چه در دوره‌ی معاصر معاصر می‌بینیم تفاوت در نحوه‌ی تحقیق و عرضه‌ی علمی رساله‌ها است.

وی افزود: در اوایل دهه بیست، مرحوم دستگردی در حاشیه‌ی مجله‌ی ارمغان چند رساله را چاپ کرد. پس از آن در هند و پاکستان امروزی نیز کارهایی انجام شد. در ایران نیز مرحوم دکتر افشار این کار را انجام داد.

رحیم‌پور در ادامه اظهار کرد: در اوایل دهه‌ی هفتاد، رساله‌های مهمی مربوط به آستان قدس منتشر شد. در اواخر دهه‌ی هفتاد نیز کتابخانه‌ی مجلس، مجموعه‌ی بهارستان را منتشر کرد. یکی از مجموعه‌های بسیار ارزشمندی که تاکنون مورد توجه قرار گرفته و امروز دفتر پنجم آن چاپ شده است، مجموعه‌ی متون ایرانی است.

این نسخه‌شناس اظهار داشت: در این مجموعه، رساله‌های بسیار ارزشمندی به همت و ویراستاری دکتر جواد بشری گرد هم آمده که به دلیل وسواس علمی و دقت فراوان ایشان، تبدیل به یکی از آثار مهم این حوزه شده است. مصححان بسیار جوان اما زبده در حوزه‌ی علم تُراث، در این مجموعه حضور دارند و کار خود را زیر نظر دکتر بشری منتشر کرده‌اند.

وی با اشاره به این مسئله که در این مجموعه 34 عنوان نثر، 12 عنوان نظم، 8 عنوان چاپ عکسی، 5 عنوان بخشی از رساله بزرگ‌تر و 2 عنوان مقاله، از 21 رساله‌ی عربی و مابقی رساله‌های فارسی آمده است، گفت: اگر قرار است این مجموعه 100 جلد داشته باشد باید همه‌ی جلدهای آن‌ها از نظر طراحی، نوع کاغذ و... به یک شکل باشد.

گردآوری رسائل مهم متقدمان دشوار است

جواد بشری گردآورنده و ویراستار مجموعه‌ی «متون ایرانی» در این نشست با اشاره به کار بر روی این مجموعه گفت: گردآوری رسائل مهمی که از متقدمان در اختیار ماست و کمتر می‌توان آن‌ها را یافت، کار پرزحمتی است. زیرا بخشی از این رسائل در جای خود قرار نگرفته‌اند هرچند ارزش آن‌ها پابرجاست.

وی افزود: از سوی دیگر رسائل مهمی در جُنگ‌نامه‌ها و جشن‌نامه‌ها منتشر شده که کمتر مورد توجه و رجوع قرار داشته‌اند. اکنون تعداد فعالان پیرامون مجلاتی که این رسائل را چاپ می‌کردند، کمتر است.

بشری با اشاره به اسلوب انتخاب رسائل در مجموعه‌ی «متون ایرانی» تاکید کرد: در دفاتر مجموعه‌ی متون ایرانی سعی شده رساله‌ها الزاما از دانشوران ایرانی باشد. هرچند که زبان آثار می‌تواند عربی یا فارسی باشد. قدمت این رسائل نیز تا پایان عصر تیموری در نظر گرفته شده است.

این استاد دانشگاه با اشاره به مراحل چاپ دفاتر این مجموعه گفت: دفتر اول و دوم این مجموعه در سال 90 منتشر شد. دفتر سوم نیز اواخر سال 91 منتشر شد. پس از آن یک وقفه‌ی پنج شش ساله افتاد و اکنون دفتر پنجم این مجموعه منتشر شده است.

وی با اشاره به شروطی که برای ادامه‌ی این کار باید برآورده شود، گفت: ادامه‌ی کمک‌های همیشگی کتابخانه‌ی مجلس و به دست آمدن رساله‌های تازه، دو شرطی است که برای استمرار این کار باید انجام شود.

بشری با اشاره به نوع کار مصححان درباره‌ی این رساله‌ها تاکید کرد: مولفان و مصححان این مجموعه از شیوه‌ی موردنظر خود برای کار استفاده می‌کنند و آن چیزی که در این مجموعه در اولویت قرار دارد درست و صحیح بودن کار است. برخی از رسائل دفاتر اول تا چهارم مربوط به قرن ششم هجری است و به لحاظ قدمت، قدیمی‌ترین رساله‌های این مجموعه است. در دفتر پنجم اتفاقی که افتاده این است که تمام رساله‌های این دفتر مربوط به قبل از قرن هفتم است. به دست آوردن رساله‌هایی با چنین قدمتی، کاری بسیار سخت و دشوار است.

این استاد دانشگاه در پایان صحبت‌های خود گفت: در این دفترها رساله‌ها به ترتیب قدمت چیده شده‌اند و اگر نموداری بر اساس قدمت در نظر داشته باشیم، دفتر پنجم از نظر قدمت در بالای این نمودار قرار می‌گیرد.

چاپ 129 اثر توسط کتابخانه‌ی مجلس در سال 97

علی عماد رئیس کتابخانه‌ی مجلس در این نشست نیز با اشاره به چاپ 129 اثر از سوی انتشارات این نهاد در سال 97 گفت: کتابخانه‌ی مجلس یک کتابخانه‌ی دو وجهی است. از یک سو به عنوان یک کتابخانه‌ی جامع ملی به حساب می‌آید که اسناد بسیاری در آن نگهداری می‌شود. از این وجه کتابخانه باید تلاش کند آثاری جامع درباره‌ی تاریخ و تمدن ایران تولید کند.

وی افزود: از وجه دیگر، کتابخانه‌ی مجلس یک مرکز تحقیقاتی است که باید آثار آن در اختیار مجلس قرار گیرد. برخی سویه‌گیری‌ها نشان می‌دهد ما نتوانیم موازنه‌ی مناسبی بین این دو وجه ایجاد کنیم. ما تلاش برای برطرف کردن این نقص، دو گروه مطالعات پارلمانی و مطالعات اسناد قانون‌گذاری را تشکیل داده‌ایم که آثار منتشر شده توسط این دو گروه در دسترس مخاطبان قرار خواهد گرفت.

رئیس کتابخانه مجلس شورای اسلامی در پایان صحبت‌های خود تاکید کرد: مخاطب اصلی کتابخانه مجلس باید نمایندگان باشند و از سوی دیگر بخش قابل توجهی از مدیران نیز می‌توانند از آثار این نهاد استفاده کنند. از سوی دیگر بخش مهمی از میراث تمدنی ایران نیز در اختیار ماست و باید به آن نیز پرداخته شود. به نظر می‌رسد به‌تدریج باید به یک هم‌سنگی در زمینه‌ی این دو وجه نزدیک شویم.