داروین صبوری جامعه‌شناس حوزه‌ی ورزش با اشاره به تاریخ چهل پنجاه سال اخیر ایران گفت: فضای فرهنگی فوتبال اکنون تبدیل به یک فضای خسته‌ی فرهنگی شده و گویی فضای فرهنگی فوتبال از بین رفته است.

 

به گزارش ستاد خبری سی‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نشست نقد و بررسی کتاب «جامعه‌شناسی فوتبال؛ در بافتی جهانی» نوشته‌ی جیم کللند با حضور امیر حاج‌رضایی، داروین صبوری، اسماعیل غلامی‌پور، حمید پورنگ (مترجم کتاب) و مصطفی اسدزاده (دبیر نشست) در تالار علامه دهخدای نمایشگاه کتاب برگزار شد.

امیر حاج‌رضایی پیشکسوت فوتبال کشورمان در ابتدای این نشست که از سوی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد، گفت: در دوران جوانی ما، کتاب‌های زیادی در حوزه‌ی فوتبال منتشر می‌شد که معمولا درباره‌ی مسائل فنی این ورزش مانند مربیگری و... بود اما در سال‌های اخیر کتاب‌های متنوعی درباره‌ی جامعه‌شناسی فوتبال منتشر شده است.

وی افزود: کتاب «جامعه‌شناسی فوتبال در بافتی جهانی» در ۹ فصل منتشر شده و در آن می‌توان تاثیرات جامعه بر فوتبال و فوتبال بر جامعه را مشاهده کرد. اتفاقات بازی هفته‌ی گذشته پرسپولیس و سپاهان تلنگری بود که نشان دهد ما در کشورمان نیز با رویدادهایی از قبیل خشونت در فوتبال مواجه هستیم.

مربی اسبق تیم ملی تصریح کرد: در این کتاب راه‌هایی برای کم شدن خشونت پیشنهاد شده هرچند که نویسنده تاکید می‌کند خشونت جزیی از تاریخ فوتبال است.

حاج‌رضایی با اشاره به انواع خشونتی که در فوتبال وجود دارد، عنوان کرد: بسیاری از خشونت‌ها را می‌توان در شکل‌های مختلفی چون خشونت‌های ایدئولوژیک، مذهبی، قومی و... بررسی کرد. هر یک از این خشونت‌ها در دل جامعه بازتاب ویژه‌ای در زمین فوتبال دارد.

وی ادامه داد: فوتبال به دلیل ماهیت پرتنشی که دارد، خشونت در آن ناگزیر است. فوتبال جهانی را سازمانی به نام فیفا اداره می‌کند که خود سازمانی آمیخته با فساد است. این خشونت‌ها در فوتبال ایران از دل عوامل بسیاری از جمله ناتوانی متولیان برگزاری برمی‌آید.

حاج‌رضایی در پایان صحبت‌های خود گفت: معمولا تماشاگران حاضر در ورزشگاه‌ها از قشرهای پایین جامعه هستند و آن‌ها خشونت خود را از شرایط جامعه در ورزشگاه فریاد می‌زنند و در بازی‌های مهم و بزرگ ممکن است که به خشونت فیزیکی نیز کشیده شود.

مرگ فضای فرهنگی در فوتبال ایران

سخنران دیگر این نشست داروین صبوری جامعه‌شناس حوزه‌ی ورزش با اشاره به تاریخ چهل پنجاه سال اخیر ایران گفت: این سوال وجود دارد که چه اتفاقی می‌افتد که فضای فرهنگی فوتبال که در دهه‌ی ۵۰ از نظر کنش‌گری بسیار پرشور بود، اکنون تبدیل به یک فضای خسته‌ی فرهنگی شده و گویی فضای فرهنگی فوتبال از بین رفته است.

وی با بیان این سوال که شرایط امروز ایران محصول چه فضایی است، ادامه داد: در جامعه‌ی ما به لحاظ نهادی تصور می‌شد اگر نهادها را با هم درآمیخته کنیم جامعه به همان شکل مطلوب در می‌آید. در حالی که چنین نبود و این مسئله باعث شد نه تنها نهادها از وجاهت خود بیفتند بلکه جامعه نیز از این نهادها منزجر شود.

این جامعه‌شناس ورزش با اشاره به اینکه کتاب حاضر ترجمه و ویراستاری روانی دارد تاکید کرد: این کتاب به کار تمام کسانی که در حوزه‌ی ورزش فعالیت می‌کنند، می‌آید.

صبوری در پایان صحبت‌های خود گفت: کتاب از لحاظ ادبیات جامعه‌شناسی کمی فقیر است اما احتمالا تعمد نویسنده بوده که خواننده‌ی عام نیز بتواند آن را بخواند. از سوی دیگر جلد کتاب فاقد جذابیت‌های بصری و به عبارتی جلد مرده است.

بررسی رویدادهای فوتبال با نگاه علمی

سخنران سوم این نشست اسماعیل غلامی‌پور با اشاره به گستردگی مباحث کتاب گفت: کتاب «جامعه‌شناسی فوتبال؛ در بافتی جهانی» به جهت گستردگی مباحث می‌تواند مقدمه‌ای برای جامعه‌شناسی فوتبال باشد اما به دلیل همان گستردگی عمق مطالب زیاد نیست.

وی افزود: این کتاب، تاریخ اجتماعی فوتبال نیست و حتی کشورهایی که در کتاب به آن‌ها پرداخته شده چندان از لحاظ تاریخ اجتماعی مورد توجه قرار نگرفته‌اند. از سوی دیگر در بحث پیرامون کشورها در آسیا با آن‌که به قطر یا هند نیز پرداخته شده اما نویسنده به ایران نپرداخته است. شاید این مسئله به دلیل دیدگاه نویسنده درباره‌ی بی‌تاریخی و بی‌هویتی فوتبال در ایران باشد. مقوله‌ای که نویسنده در آن به گواه تاریخ خطا رفته است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: در کتاب به فوتبال از منظر محققان انتقادی پرداخته نشده است. بسیاری از متفکران و ادبیات چپ درباره‌ی فوتبال صحبت کرده‌اند اما کتاب در این زمینه هیچ اشاره‌ای ‌ندارد.

غلامی‌پور با تاکید بر ترجمه‌ی روان کتاب، گفت: فوتبال یک پدیده‌ی مهم فرهنگی ‌و اجتماعی است و تاثیر عمیقی بر روی رویدادهای سیاسی و اجتماعی گذاشته است.

وی در پایان صحبت‌های خود گفت: رخداد خشونت در لیگ برتر ایران می‌تواند منشا تحلیل از زاویه‌های متفاوتی قرار گیرد. این‌که در فوتبال خشونت اتفاق می‌افتد، نشان‌دهنده‌ی خشونت در جامعه نیست. رشته‌ی جامعه‌شناسی ورزش و فوتبال در ایران مهم است چرا که باید بتوان اتفاقات و رویدادهای فوتبال را با نگاه علمی بررسی کرد.

حمید پورنگ، مترجم کتاب، به عنوان آخرین سخنران این نشست با بیان این سوال که این کتاب چه کاربستی می‌تواند در جامعه‌ی ما داشته باشد، گفت: فوتبال یک پدیده اجتماعی، فرهنگی و سیاسی مهم در تمام دنیا است. اهمیت فوق‌العاده‌ی فوتبال نشان از رویکرد متفاوت به این بحث دارد.

وی افزود: مورد دیگر مسائل و موضوعاتی است که در کتاب مطرح شده، مسائل امروز ما؛ فوتبال زنان، خشونت در فوتبال و بحث جنسیت است و بعضی از آن‌ها می‌تواند مسائل فردای فوتبال ما از جمله نژادپرستی در فوتبال باشد.

سی‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «خواندن توانستن است» از 4 تا 14 اردیبهشت ماه در مصلی امام خمینی (ره) برگزار می‌شود.