بازگشت
انجمن‌های دوستی؛ پرچمدار پیوندهای فرهنگی و مردمی جهان
1393/02/12-16:40
طبقه دوم شبستان راهرویی پر از پرچم‌ها و نمادهای دیگر کشورهاست. مردمانی با چشم‌های بادامی و ظاهر و پوششی متفاوت از سرزمین‌های مختلف که به‌دنبال صلح و دوستی‌اند. مسیری که در دو طرفش غرفه‌های انجمن‌های دوستی ایران با کشورهایی مانند چین، ژاپن، قزاقستان، ارمنستان، گرجستان، لبنان، فلسطین و کشورهای اروپایی چون آلمان، لهستان، هلند، بوسنی‌وهرز‌گوین و واتیکان و نیز برزیل، آرژانتین، کوبا و ونزوئلا از آمریکای جنوبی واقع شده و همه در کنار یکدیگر دوستانه به مراوده فرهنگی مشغول هستند.
این انجمن‌ها هر ساله در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران حاضر می‌شوند تا علاوه بر معرفی کشورهای دیگر به ایرانیان، علاقه‌مندان و مخاطبان ایرانی را به سوی فرهنگ کشورهای مختلف معطوف کرده و از این مسیر، پل ارتباطی فرهنگی و هنری در سراسر عالم ایجاد کنند.
سرآغاز کار این انجمن‌ها بر این اساس شکل گرفته که چیزی فراتر از دیپلماسی وجود دارد و آن، فرهنگ، آیین و اندیشه‌های مردمان هر سرزمین به شمار می‌رود که دیپلماسی عمومی جهان را تشکیل داده است. نیازی که برآمده از خاستگاه فرهنگی هر تمدنی محسوب می‌شود. بیست‌وهفتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران نیز مانند هر سال محملی است تا از دریچه کتاب پیوند عمیق‌تری میان مردم و فرهنگ کشورهای مختلف ایجاد کند.
غرفه دوستی ایران و تاجیکستان به لحاظ نزدیک بودن زبان و فرهنگ دو کشور و اینکه تاجیک‌ها خود را بخشی از خراسان بزرگ می‌دانند، اهمیت بسیاری دارد. مسئول این غرفه می‌گوید، هر آن‌چه درباره تاجیکستان در انبارهای ناشران ایرانی موجود بود، گردآوری کرده‌ایم تا در نمایشگاه کتاب با ارائه آنها به مخاطبان علاقه‌مند به ادب و فرهنگ تاجیکستان به تحکیم رابطه این دو کشور فارسی‌زبان که از یکدیگر دور افتاده‌اند، کمک کنیم.
وی با اشاره به وضعیت نه‌چندان مناسب چاپ کتاب در تاجیکستان می‌افزاید که بسیاری از نویسندگان و پژوهشگران تاجیک کتاب‌های خود را در ایران منتشر می‌کنند و امیدوارم مخاطبان ایرانی توجه بیشتری به ادبیات تاجیکستان داشته باشند. از آنجا که خط نوشتاری در تاجیکستان سرلیک است، درصدد هستیم تا با راه‌اندازی کارگروه‌هایی علاوه‌بر آموزش خط فارسی به تاجیک‌ها در گسترش استفاده از کتاب‌های فارسی در این کشور فعالیت‌هایی انجام دهیم. همچنین بر اساس طرح اهدای کتاب، تاکنون بیش از چهارهزار کتاب به کتابخانه ملی این کشور اهدا شده که در تالار ایران این کتابخانه نگهداری می‌شوند تا علاقه‌مندان از آنها استفاده کنند.
مسئول غرفه انجمن دوستی ایران و قزاقستان نیز با بیان اینکه این انجمن به دنبال دو هدف اصلی است، می‌گوید: مهم‌ترین هدفی که دنبال می‌کنیم گسترس رابطه دوستی بین دو کشور است که به این منظور هدف دوم یعنی توجه به مسائل اقتصادی، تجاری و فرهنگی را دنبال می‌کنیم. رئیس جمهوری قزاقستان در زمینه معرفی این کشور پس از استقلال از شوروی کتاب‌هایی نوشته‌اند که ترجمه فارسی آنها را در این مجموعه ارائه کرده‌ایم.
از دیگر کشورهایی که از نظر فرهنگی با ایران اشتراکات بسیاری دارد، ارمنستان است. نجاتی، مسئول غرفه انجمن دوستی ایران و ارمنستان نیز با اشاره به فعالیت این انجمن از سال 1386 می‌گوید: حضور در بسیاری از نمایشگاه‌های فرهنگی، جشنواره‌ها و هفته‌های فرهنگی به این انجمن‌های غیرسیاسی و غیرانتفاعی کمک کرده است تا در حوزه معرفی فرهنگ و نزدیک بودن مردم دو کشور به ویژه ارامنه ایران، موفق‌تر باشیم. انتشار نشریه‌ها و کتاب‌ها، معرفی ورزشکاران ارمنی ساکن در ایران و شهدای ارمنی هشت سال دفاع مقدس برخی از آثار و اقداماتی هستند که توانسته‌اند به گسترش فرهنگ ایران و ارمنستان عمق ببخشند. تعاملات فرهنگی، دانشجویی و سرمایه‌گذاری از دیگر بخش‌های مشارکت این انجمن است.
فخرایی‌راد، مسئول انجمن دوستی ایران و آلمان نیز معتقد است که فعالیت‌های فرهنگی غیرسیاسی و استفاده از واژه دوستی تاثیر بیشتری در روابط کشورها دارد. فعالیت غیرسیاسی این انجمن به‌ویژه ارتباط با مسئولان آلمانی ساکن در ایران، بخش فرهنگی سفارت و اتاق بازرگانی در اولویت برنامه‌های این تشکل قرار دارد. برگزاری شب‌های ادبی درباره شاعران و نویسندگان دو کشور نیز از فعالیت‌هایی به‌شمار می‌آید که با عنوان دوستی، رغبت بیشتری به افراد برای فعالیت در آن حوزه‌ها می‌دهد.
امیری، عضو کمیته فرهنگی انجمن دوستی ایران و ژاپن نیز می‌گوید: این انجمن از نخستین انجمن‌هایی است که به عنوان یک موسسه غیرانتفاعی از سوی وزارت امور خارجه و وزارت کشور مجوز فعالیت گرفت و تلاش می‌کند تا فرهنگ ایرانیان را به ژاپنی‌ها و بالعکس معرفی کند. انجمن دوستی ژاپن و ایران که در ژاپن فعالیت می‌کند ساختار متفاوتی دارد اما این انجمن در ایران از سه کمیته فرهنگی ـ ادبی، علمی و اقتصادی تشکیل شده است. افراد بنا به علاقه‌مندی خودشان در این کمیته‌ها فعالیت می‌کنند و تا پیش از این نشریه‌ای نیز منتشر می‌شد که مدتی است منتشر نمی‌شود، همچنین فعالیت‌های این انجمن به‌گونه‌ای نبوده است که منجر به چاپ کتاب شده باشد.
وی درباره پرسش‌های معمول بازدیدکنندگان نمایشگاه کتاب نیز می‌گوید: بیشتر سوال‌ها درباره تاریخ و فرهنگ ژاپنی است و اطلاعاتی درباره این کشور از ما خواسته می‌شود. مهمان‌هایی نیز که به این غرفه می‌آیند، نمادهایی از این فرهنگ هستند اما مهم‌ترین فعالیتی که برای علاقه‌مندان می‌توانیم انجام دهیم، راهنمایی آنها به سازمان‌ها و موسساتی مانند دانشگاه تهران است که می‌توانند در آشنایی بیشتر آنها با فرهنگ ژاپن مفید باشد.
در هر حال انجمن‌های دوستی ایران و دیگر کشورها می‌توانند با شناسایی زمینه‌های علاقه‌مندی مشترک ملت‌ها، فراتر از یک فروشگاه صرف عمل کرده و به شکل گرفتن یک بازار جهانی برای گسترش فرهنگ و تمدن غنی ایران کمک شایانی کنند.
