بازگشت
زبان شفاهی نیازمند قاعده‌مند شدن است
1404/02/20-20:19
نشست فرهنگی «مرز میان فارسی گفتاری و نوشتاری» شنبه 20 اردیبهشت ماه با حضور آبتین گلکار، مترجم و عضو وابسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در سرای اهل قلم سی و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
به گزارش ستاد خبری سی و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، آبتین گلکار در این نشست با اشاره به اینکه زبان معیار و نوشتار، قاعده‌مند، سنجیده و قانون‌مند است، توضیح داد: در مقابل زبان نوشتار، زبان گفتار بدون قاعده، کوچه بازاری و محاوره‌ای است.
وی افزود: از قرن بیستم میلادی به بعد، برخی کشورها به زبان گفتاری توجه کرده و قواعدی بر آن نوشته‌اند که متاسفانه ما از این سیر عقب ماندیم. این در حالی است که حتی در دانشگاه‌های ادبیات ما در این مورد بحث علمی نمی‌شود.
گلکار ادامه داد: به همین دلیل، از حوزه زبان شناسی، در خیلی از لایه‌های زبان گفتاری تحقیق نکرده‌ایم و اطلاعات زیادی نداریم.
این مترجم با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر، غربی‌ها در حوزه زبان گفتاری آثار پژوهشی ارائه داده‌اند گفت: این حرکت آنها سبب شده تا ما نیز به این فکر کنیم که زبان گفتاری موضوعی مهم و قابل بررسی است. همچنین ظهور شبکه‌های مجازی و فن‌آوری‌های نو، زبان گفتاری ما را وارد زبان نوشتاری کرده و ما در پیام رسان‌های اجتماعی، همان زبان گفتاری را به صوررت نوشتاری استفاده می‌کنیم. اگر به حدود 20 تا 30 سال پیش بازگردیم، قالب‌های نوشتاری در نامه‌نگاری‌ها رعایت می‌شد که امروز برای نسل جدید این نوع نگارش در نامه‌نگاری عجیب است.
گلکار افزود: اما امروز با تغییر وضعیت زیست فرهنگی و ابزارهای مورد استفاده، نوع نگارش زبان گفتاری‌مان را «گفتار نویسی» می‌گویند. در اینجا، این پدیده باید جدی گرفته شود، چون زیاد به کار می‌رود، و در نهایت مسائل و پیچیدگی‌هایی در زبان بوجود می‌آورد. باید در نظر داشت که گفتار در اینجا همان زبان شفاهی است که ما با آن صحبت می‌کنیم.
وی اضافه کرد: گفتار یک نوع سبک زبانی است که در ایران به آن کم توجه شده است. ما سبک‌های علمی، اداری رسمی، هنری، ادبی، مطبوعاتی و غیره داریم. در واقع گفتار هم مانند این‌ها یک سبک است که دارای ابزارهای زبانی خود است. این ابزارها مانند سطح آوایی در واژه سازی صرف و نحو، شکسته‌نویسی که وجه آوایی آن است، در نظر گرفته می‌شود؛ به طور مثال میدان را «میدون» می‌گوییم و در فضای مجازی هم عین همان را می‌نویسیم.
گلکار ادامه داد: در مجموع به علت اینکه زبان شفاهی در زبان نوشتاری ما استفاده نمی‌شده و دیر وارد شده، ما را با مشکل روبه رو کرده است. در این حوزه نیازمند آن هستیم که برای زبان شفاهی قاعده درست کنیم تا شاید بتوانیم در نوشتن آن به یک شکل همگانی برسیم. معتقدم در این عرصه نیازمند آموزش سبک‌های زبانی در مدارس هستیم تا لااقل در استفاده از آنها آگاه‌تر باشیم.
سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از ۱۷ اردیبهشت شروع شده و تا ۲۷ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴ با شعار «بخوانیم برای ایران» در محل مصلای امام خمینی(ره) برپا خواهد بود. این رویداد به‌صورت مجازی نیز در book. icfi.ir در حال برگزاری است.
