بازگشت
نقد و بررسی جوایز ادبی
1401/02/25-13:26
ادبیات و فرهنگ منوط به و متوقف به تصمیم و هدایت مدیران نیست. جریان فرهنگی کشور وابستگی به مسئولین ندارد و با گذشت زمان در مسیر خود پیش می‌رود.
به گزارش ستاد خبری سی‌و‌سومین نمايشگاه بين‌المللي کتاب، احمد شاکری نویسنده و منتقد ادبی روز پنج‌شنبه 22 اردیبشهت ماه سال ۱۴۰۱ در غرفه" کتاب سال جمهوری اسلامی ایران حضور یافت و با اشاره به ادبیات و پیشرفت ادبیات ایران گفت: ادبیات و جریان فرهنگی در حال شدن و در حال صیرورت و تحول دائمی است. ادبیات و فرهنگ منوط و متوقف به تصمیم و هدایت مدیران نیست، همانطور که فرهنگ معطل به مصوبات مجلس نیست و خودش انجام می‌شود.
وی در ادامه افزود: سوال اصلی این است که آیا جوایز ادبی و کتاب سال مساله جامعه ادبی ماست یا نه؟ با یک ترسیم کلی یه مساله وارد می‌شویم. جایزه کتاب سال چهار بخش جنبی تحت عناوین مستندنگاری، داستان بند، داستان کوتاه و نقد و پژوهش ادبی دارد، اما پرداختن به جشنوارهها بر سایر بحث‌ها ارجحیت دارد. اولین دلیلی که می‌توان به آن اشاره کرد، کثرت برگزاری جشنوارهها بیش از آثار ادبی است. البته در برخی کشورها مانند فرانسه جشنواره‌های بیشتری نسبت به کشور ما برگزار می‌شود، اما با توجه به استعداد و کارکردی که از جشنوارهها انتظار داریم، کثرت جشنوارهها بسیار بیشتر است.
وی افزود: از سوی دیگر جشنوارهها سلبریتی می‌سازند، دلیل دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد، این است که جشنواره‌های ادبی در ساحت‌های دیگر نیز تاثیر می‌گذارند. جشنواره‌های ادبی باید حامل اندیشه‌هایی باشند که در دانشگاه تولید میشوند، اما اینگونه نیست. دانشگاه به جای اینکه تفکر و تعقل بسازد و خود مسائل را کشف کند، منتظر جشنوارهها می‌ماند.
این نویسنده در ادامه به تقسیم‌بندی جشنوارهها اشاره کرد و گفت: جشنوارهها تقسیم‌بندی‌های متعددی دارند، مثلاً برگزارکننده‌ها، دولتی، نیمه دولتی، خصوصی. در قالب؛ داستان کوتاه، داستان بلند، رمان، داستانک‌ها. شرکت‌کنندگان؛ حرفه‌ای هستند یا عمومی. یا در مخاطب؛ مخاطب خاص یا عام. و حتی در جنسیت مانند جشنواره بانوی فرهنگ.
وی در بخشی از صحبت‌هایش به آخرین جشنواره جایزه جلال اشاره داشت و گفت: در آن جشنواره بحثی پیرامون اضافه شدن بخش تاریخ شفاهی در بخش جانبی جشنواره پیش آمد که امکان‌پذیر است یا نه؟ در سال‌های گذشته جوایز جنبی در بخش‌هایی چون ویرایش کتاب، دفاع مقدس یا نگاهی دیگر به بخش جوایز جانبی جشنواره اضافه شد، اما با دلایلی چون فراوانی، می‌توان تاریخ شفاهی را به بخش جنبی جشنواره اضافه کرد. یعنی فراوانی کتاب‌های حاضر باید به تعدادی باشد تا داوری معنا داشته باشد.
شاکری در پایان صحبت‌هایش به فرصت‌های جایزه جلال پرداخت و گفت: تدارک موضوعات خاص مقطعی که فیلتر نمی‌شوند، مثل کرونا، تقدیر از چهره‌ها و آثاری که در رقابت ملی از نظر دور نگه داشته میشوند، اما اهمیت دارند از فرصت‌های این جایزه است. فرصت دیکری که در جایزه جلال وجود دارد، تقدیر از آثاری که نوآوری دارند و آخرین فرصت، امکان تکثیر جایزه جشنواره است. هرچه جشنواره‌ای در شاخه‌های متعددی گسترش داشته باشد، مخاطبین و قدرت نفوذ بیشتری خواهد داشت.
سی‌و‌سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از بیست‌ویکم آغاز شده و سی‌ویکم اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ در دو بخش حضوری در مصلای امام خمینی(ره) و مجازی در سامانه ketab.ir برگزار می‌شود.
