بازگشت
چرایی و چگونگی رواج زبان فارسی و آثار ادبی در سایر کشورها
1401/02/24-19:12
شبه‌قاره هند و کشور بوسنی، دو کشوری است که زمانی شرقی‌ترین و غربی‌ترین مرز زبان فارسی بوده و میان مردم جامعه رواج داشته است، اما امروزه تنها در میان نخبگان رواج دارد.
به گزارش ستاد خبری سیوسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نشستی با عنوان وضعیت آثار ادبی ایران در سرای ملل در جمعه ٢٣ اردیبهشت برگزار شد. در این نشست آقایان دکتر بوسیچ از کشور بوسنی، دکتر ابراهیم خدایار عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس و رایزن فرهنگی ایران در کشور ازبکستان و تاجیکستان، جناب آقای دکتر مهران میرزایی دانشگاه پیام نور و استاد اعزامی وزارت جمهوری اسلامی ایران به قزاقستان و دکتر حسین هاجری عضویت علمی سازمان مطالعات علوم انسانی در دانشگاه ها و استاد اعزامی وزارت علوم به کشور سوریه و پاکستان حضور داشتند.
در ابتدا بوسیچ، توضیحاتی درباره زبان فارسی در کشور بوسنی و هرزگوین پرداخت و گفت : در کشور بوسنی شاعران گمنامی وجود دارند که به زبان فارسی شعر سروده‌اند، شاعرانی که هرچند امروزه در بوسنی و ایران شناخته شده نیستند، اما وجود آنها نشان می‌دهد زبان فارسی از دیرباز در کشور بوسنی وجود داشته و مردم به این زبان سخن می‌گفته‌اند.
وی با معرفی کتاب " تاریخ شعرای پارسی گوی" این کتاب را ادای دین به ملتی دانست که به نویسنده فرصت داده به زبان فارسی بیاموزد و شعر بخواند. و با اشاره به وجود ضرب‌المثل‌ها به زبان فارسی در شبه جزیره بالکان گفت: این آتار نشان می‌دهد تعداد زیادی از مردم در بوسنی به زبان فارسی آشنا و تکلم می‌کردند، هرچند در صدسال اخیر، این زبان دچار فراموشی شده است.
در ادامه نشست، دکتر خدایار بیان کرد: زبان فارسی میراث مشترک و غرور نیاکان ماست و به مخاطب گوشزد می‌کند فرهنگ و زبان مردم آریایی، تا ابد جاودانه خواهد بود و این غرور، سرمایه‌ای است برای افرادی که گذشته‌ی خود را فراروی برنامه‌ی آینده قرار داده‌اند.
دکتر میرزایی به چگونگی گسترش و انتشار آثار ادبی در سایر کشورها اشاره کرد و گفت: زمینه‌های فرهنگی پایدارترین چیزی است که بین ملت‌ها باقی می‌ماند. مشهورترین مستندی که نشان می‌دهد زبان فارسی چه پیش‌رمینه‌ی قدیمی در شبه قاره هند دارد، کتاب «کلیله و دمنه» است. در آن قرون، زبان فارسی در شبه قاره کم‌فروغ نبوده و نیست. کتابی چون گلستان سعدی پیش از آنکه در ایران چاپ شود، در شبه قاره چاپ و گسترش یافته بود.
وی در ادامه اظهار داشت: این مستندات نشان می‌دهد که زبان فارسی در شبه قاره هند، پاکستان و بنگلادش بوده و شاعرانی چون ایمنی قمی، برهان تبریزی، بیان اصفهانی و فاضل مشهدی از شعرای فارسی زبان شبه قاره هند بوده‌اند.
دکتر میرزایی با اشاره به علاقه مردم شبه قاره به زبان فارسی گفت: به دلیل کمبود کتاب‌های فارسی در شبه قاره، بهتر است، فروشگاه‌هایی به طور مستمر و دائمی در آنجا مسقر، تا این مشکل اساسی برطرف شود.
در انتهای جلسه، دکتر حسین هاجري با اشاره به زبان فارسی در کشور بوسنی تصریح کرد: شرقی‌ترین مرز زبان فارسی، شبه‌قاره هند و غربی‌ترین مرز این زبان، کشور بوسنی بود، اما امروزه آنچه مهم و مغفول مانده، ما همه‌ی این کشورها را در زمینه‌های مختلفی از دست داده‌ایم، این نکته را نیابد فراموش کرد که زبان‌ها بدون زمینه‌های اقتصادی، سیاسی و نظامی توسعه نمی‌یابد و اگر این زمینه‌ها را در کشور مقصد نیابند، مجبور به عقب‌نشینی هستند.
هاجري در ادامه افزود: در کشورهای دیگر زبان فارسی از سطح جامعه دور مانده و بیشتر در بین نخبگان مطرح است، این اشکال را می‌توان به دلایلی چون، مطالعات ناقص زبان‌شناسی و مشکلات اقتصادی مربوط دانست، گسترش زبان فارسی در کشورهای دیگر به عواملی چون کمبود منابع درسی، آموزش عمومی زبان فارسی و البته تقسیم وظایف ناقص بستگی دارد.
بوسیچ در انتهای جلسه به زیبایی زبان فارسی اشاره کرد و گفت: بهتر است رشته زبان و ادبیات فارسی در دیگر کشورها، به دروس دانشگاهی اضافه شود تا همه مردم بدانند، زبان فارسی تا کدام سرزمین‌ها پیش رفته است.
سیوسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از بیست‌ویکم آغاز شده و تا سی‌ویکم اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ در دو بخش حضوری در مصلای امام خمینی(ره) و مجازی در سامانه ketab.ir برگزار می‌شود.
