بازگشت
ادبیات پروین، ادبیات پایداری است
1392/02/11-08:30
شهین‌دخت صانعی، پژوهشگر، امروز در نشست «پروین‌پژوهی» سرای اهل قلم نمایشگاه کتاب با اشاره به این‌که درک ادبیات برای همه نسل‌ها ضروری است، گفت: با مرور آثار پروین اعتصامی به این نتیجه می‌رسیم که او خود از انقلابیون مشروطه بود و ادبیاتش را به سمت ادبیات پایداری سوق داد.
به گزارش ستادخبری بیست و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نشست «پروین‌پژوهی» چهارشنبه، بعداز ظهر امروز یازدهم اردیبهشت، با حضور حکیمه دبیران و شهین‌دخت صانعی در سرای اهل قلم برگزار شد.
صانعی در ابتدای این مراسم گوشه‌هایی از مقاله خود را برای مخاطبان خواند.
وی گفت: ادبیات بازتاب تفکرات انسان‌هاست و برای نفوذ در قلب‌ها باید راه نثر و شعر را از سر گرفت؛ از این رو درک ادبیات برای همه نسل‌ها ضروری است، خصوصا هنگامی که ادبیات دستخوش انقلابی می‌شود که در تاریخ بی‌نظیر است.
این منتقد در ادامه توضیح داد: با مرور آثار پروین اعتصامی به این نتیجه می‌رسیم که او خود از انقلابیون مشروطه بود و ادبیاتش را به سمت ادبیات پایداری سوق داد و مردم را به پایداری در برابر ظلم و ستم فراخواند.
وی افزود: شعر پروین به دور از تغییر و دگرگونی‌ها نیست. در دوره پروین مجلس شورا تعطیل شد و دگرگونی‌ها در ذهن عامه مردم زودتر رسوخ کرد. این تحولات در ادبیاتمان زیاد است که البته ناشی از تغییرات درونی و بیرونی است. ادبیات در واقع بازتاب اندیشه‌هاست.
صانعی اضافه کرد: شعر پروین هرچند جهتی نو به خود گرفت و در غزلیات شکلی اجتماعی یافت اما به شدت به شعر گذشتگان مربوط می‌شد و گسستی بین شعر او و پیشینیانش چون ناصرخسرو، رودکی، فردوسی و ثنایی وجود نداشت. در شعر پروین با کلماتی ساده به مضامینی عالی می‌رسیم. معنویت شعر پروین خالی از ابتذال است. در اشعار او عرفان و اخلاق می‌بینیم حتی در شعر او آیات قرآنی هم وجود دارد.
این پژوهشگر با بیان این‌که شعر پروین محدود به زمان و مکان خاصی نیست، توضیح داد: پروین با کلماتی ساده انسان را از فرش به عرش می‌برد و هیچ یک از رنج‌های کوچه و بازار از نگاه تیزبین او پوشیده نیستند.
دبیران، کارشناس دیگر این برنامه نیز پس از تبریک به مناسبت ولادت حضرت زهرا(س) و روز مادر، سخنان خود را آغاز کرد و گفت: منشأ روشنگری و بینش روشن پروین، پرورش در دامان مادری مومن و مردی دانشمند بود که هیچگاه به دنیاپرستی آلوده نبودند.
وی افزود: پروین در چنین محیطی به مطالعه آثار دانشمندان ایران و جهان پرداخت و مخاطبان خود را به پویایی و پیشرفت در سایه مهر و امید فراخواند. وی در شعرش با دلی روشن پرتو انوار الهی را بر همه پدیده‌های عالم گستراند. تماشای عالم هستی در شعر پروین چنان است که گویی او یک عارف و یا مصلح اجتماعی است. این شاعر شعر «حدیث مهر» را با مناظره گنجشگ و کبوتر برای پاسداری از آشیان و مسوولیت مادران سروده است.
این پژوهشگر اضافه کرد: پروین مادر نبود، اما آن‌قدر نصیحت‌های او مادرانه است که مخاطبان با احساس و لطافت به نصیحت‌های او گوش می‌دهند.
او درس زندگی می‌دهد و امید به پیروزی و مبارزه با ستم در شعرش وصف می‌شود.
در ادامه گفته‌های دبیران، صانعی نیز توضیح داد: پروین به زعم من شاگرد اول کلاس صائب است. می‌توان گفت شعر پروین مانند سعدی یکدست، یکنواخت و ممتنع است اگر پژوهشگری اشعار ما را به سبک‌های مختلف تقسیم کند، دست‌مریزاد دارد؛ چراکه هر شاعری با سبک خودش شعر سروده. در شعر پروین چندین سبک دیده می‌شود. او نه مطلقا آسمانی و نه مطلقا زمینی است. شعر او با حکومت رضاخان همخوانی نداشت. به همین دلیل مرگش مشکوک است. پروین در وصف طبیعت ضعیف است و حال و هوای طبیعت را در لابلای اشعار او می‌توان دید.
بیست‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تا 21 اردیبهشت در مصلای امام‌خمینی (ره) برپاست./
