بازگشت
آثار پژوهشي دفاع‌مقدس در سراي اهل‌قلم بررسي شدند
1391/02/23-08:30
نشست «بررسي وضعيت كتاب‌هاي پژوهشي در حوزه ايثار و شهادت» در آخرين روز از برپايي بيست‌وپنجمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران برگزار شد و سخنرانان اين جلسه، بر لزوم انتشار كتاب‌هاي پژوهشي و آينده‌نگري در اين عرصه تاكيد كردند./
به گزارش ستاد خبري سراي اهل قلم بيست و پنجمين نمايشگاه بين المللي كتاب تهران، نشست «بررسي وضعيت كتاب‌هاي پژوهشي در حوزه ايثار و شهادت» ظهر امروز ( شنبه23 ارديبهشت ماه 91) با حضور و سخنراني امير رزاق‌زاده، دكتر منوچهر اكبري، جواد كامور بخشايش، دكتر محمدرضا سنگري و نصرت‌الله صمدزاده در اين سرا برگزار شد.
امير رزاق‌زاده كه نشست «بررسي وضعيت كتاب‌هاي پژوهشي در حوزه ايثار و شهادت» را اداره مي‌كرد، قوه‌ها و ابزارهاي موثر در شناخت پديده‌ها را برشمرد و سپس دكتر منوچهر اكبري، مسوول گردآوري و تدوين مجموعه كتاب‌هاي وصاياي شهدا، گفت: اگر اين مجموعه با همكاري بنياد شهيد به صورت كامل منتشر شود، يكي از غني‌ترين دايرةالمعارف‌هاي موثر بر فرهنگ‌سازي و انتقال فرهنگ ايثار و شهادت خواهد بود.
وي با اشاره به ديدگاه مقام معظم رهبري مبني بر اين‌كه قانون اساسي با تكيه بر دو مسير قانون اساسي و وصيت‌نامه شهدا استوار است، تاكيد كرد: اگر وصاياي شهيدان را بيش از اين در آرشيوها نگه داريم، جفا كرده‌ايم. اين وصيت‌نامه‌ها كليد ورود به ادبيات دفاع‌مقدس‌اند و زمينه‌ساز تدوين آثار خوبي در اين حوزه خواهند بود.
اين استاد دانشگاه با تاكيد بر لزوم ارايه اين وصيت نامه ها به محققان تصريح كرد: نقد گذشته و ريشه‌يابي چرايي جنگ، از جمله كاربردهاي اين آثار مستندند. حدود 70 درصد وصيت‌نامه شهدا با آيه قرآن و سخنان پيامبر اكرم (ص) ائمه و امام‌خميني (ره) آغاز شده و تحليل روشن و دقيقي از شرايط روز داشته‌اند.
منوچهر اكبري در پايان سخنانش يادآور شد: تاكنون دو پايان نامه مقطع كارشناسي ارشد با محوريت بررسي وصيت‌نامه شهدا نوشته شده‌اند. اگر اين مجموعه به دست محققان برسد، قطعاً زمينه تحقيق در اين حوزه را فراهم كرده‌ايم.
سپس جواد كامور بخشايش، به تبيين تعامل ادبيات و تاريخ‌شفاهي دفاع‌مقدس پرداخت و گفت: اين تعامل به ويژه در حوزه پژوهش ايثار و شهادت، در همه شاخه‌ها و لايه‌هاي نظامي، تاريخ و ادبيات با توجه به متخصصان هر حوزه كاربرد دارد.
وي با تاكيد بر لزوم بهره‌مندي جامعه از فرهنگ دفاع‌مقدس در ابعاد فرهنگ، معنويت، اخلاق و هويت ملي، الگوسازي و تاثيرپذيري از ارزش‌هاي دفاع‌مقدس، ادامه داد: حدود 10هزار عنوان كتاب درباره دفاع‌مقدس تاكنون منتشر شده‌اند كه غالب آن‌ها در حوزه خاطره نوشته شده اند، اما در اين ميان، تاريخ شفاهي از نظر مستند بودن و ساختار و روش و نوع روايت، قابل بررسي است.
نويسنده كتاب «شيخ شريف» اضافه كرد: برخي از آثار، خاطره غني شده تلقي مي‌شوند. يعني راوي، صحنه حادثه را روايت مي‌كند و ديگران، آن روايت را تكميل مي‌كنند اما اين روش با تاريخ‌شفاهي فاصله دارد. تاريخ‌شفاهي در تعامل با ادبيات، سوژه‌اي جديد را معرفي مي‌كند.
جواد كامور بخشايش در ادامه، به فقدان تعادل در انتشار كتاب‌هاي پژوهشي حوزه ايثار و شهادت و يك‌سويه بودن آن‌ها اشاره و اظهار كرد: بيشتر اين آثار، زودبازده اند و متاسفانه تاكنون كتاب تاريخ ادبيات دفاع‌مقدس را تدوين نكرده‌ايم. كتاب ادبي دراين‌باره، بسيار زياد منتشر شده، اما اثري كه مقاطع مختلف ادبيات جنگ از سال 1359 تا 1367 و حتي تا دهه 90 را نشان دهد، نوشته نشده است.
در ادامه «بررسي وضعيت كتاب‌هاي پژوهشي در حوزه ايثار و شهادت» نصرت‌الله صمدزاده، رييس كتابخانه تخصصي جنگ حوزه‌هنري به بيان مشكلات و موانع طبقه‌بندي كتاب‌هاي حوزه ايثار و شهادت پرداخت و گفت: خاصيت كتابخانه اين است كه بايد كتاب‌ها را دسته‌بندي موضوعي كند اما مفاهيمي مانند پژوهش، كتاب پژوهشي، شهيد، شهادت، ايثار و جهاد، تعريف دقيقي ندارند.
وي آثار حوزه دفاع‌مقدس را به چهار بخش «آثار خلاق» مانند شعر و داستان، «ادبيات مستند»، «منابع حاص از گردآوري و انتخاب» و «تحقيق و پژوهش» تقسيم كرد و گفت: تحقيق و پژوهش، به معناي آثاري اند كه اعتبار پژوهشي دارند و به سوال‌ها پاسخ مي‌دهند.
صمدزاده، با اشاره به اين‌كه 10هزار عنوان كتاب در كتابخانه تخصصي جنگ حوزه‌هنري وجود دارند، ادامه داد: 1100 عنوان از اين آثار ويژه كودكان و نوجوانان نوشته شده و بقيه براي بزرگسالانند. اين كتاب‌ها توسط 3هزار ناشر كوچك و بزرگ منتشر شده‌اند و از ميان آن‌ها، حدود 400 ناشر بيش از 5 عنوان كتاب چاپ كرده‌اند.
رييس كتابخانه تخصصي جنگ حوزه‌هنري در ادامه، سه زيست «فروشگاهي»، «فرهنگي» و «پژوهشي» را براي كتاب‌ها در نظر گرفت و گفت: كتاب‌هاي پژوهشي در هيچ‌يك از اين زيست‌ها عمر زيادي ندارند. بهتر است با آينده‌نگري به كتاب‌هاي پژوهشي، به بازتعريف اين حوزه بپردازيم.
در ادامه نشست «بررسي وضعيت كتاب‌هاي پژوهشي در حوزه ايثار و شهادت»، دكتر محمدرضا سنگري به نقد وضعيت كتاب‌هاي منتشر شده در بنياد شهيد پرداخت و گفت: حدود 1050 عنوان اثر در نشر شاهد منتشر شده‌اند كه حدود 303 عنوان از آن‌ها به تجديدچاپ رسيده‌اند. اگر اين كتاب‌ها را بررسي كنيم، متوجه فقدان تعادل چاپ مي‌شويم.
وي با اشاره به دغدغه بنياد شهيد در حوزه چاپ كتاب‌هاي حوزه ايثار و شهادت، تاكيد كرد: برخي از كتاب‌ها، شتاب‌زده نوشته شده‌اند. البته اين مشكل، تنها دامن‌گير بنياد شهيد نيست و برخي از كتاب‌هاي سپاه و بنياد حفظ آثار هم همين مشكل را دارند. بد نيست چشم‌انداز 10 ساله يا بيشتر در حوزه مهندسي فرهنگي در بنياد شهيد طراحي شود.
در پايان اين مراسم، كتاب‌هاي «مباني زندگي‌نامه داستاني» نوشته مهدي كاموس، «قايقي با هشت سرنشين: خاطرات شهيد هوشنگ تركاشوند» اثر مصطفي رحيمي و «فرهنگ اعلام شهداي دانشجو» رونمايي شدند.
