عضو هیات علمی پژوشگاه میراث فرهنگی و گردشگری تاکید کرد:

نمایشگاه بین المللی کتاب تهران فرصتی مهم برای شکوفایی گردشگری ادبی است

1403/02/19-09:42

مرتضی رضوان‌فر با بیان اینکه مردم با حضورشان در نمایشگاه کتاب در گردشگری ادبی سهیم هستند، گفت: نمایشگاه بین المللی کتاب تهران یک فرصت مهم برای به ثمر نشاندن و شکوفایی صنعت نشر و  گردشگری ادبی است.

مرتضی رضوان‌فر؛ عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در گفت‌وگو با ستاد خبری سی و پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در پاسخ به این سوال که اگر نمایشگاه کتاب به یک پاتوق گردشگری و فرهنگی مبدل شود برای صنعت نشر کشور چه رخ خواهد داد، اشاره کرد: قشرهای مختلف مردم با حضور در نمایشگاه و خرید کتاب‌های مورد نیاز خود به مدت ۱۱ روز باعث رونق فروش بیشتر کتاب می‌شوند و همین امر باعث خوشحالی خریداران، کتابفروشان و ناشران است. به نظر من مردم سهم زیادی در رونق گردشگری ادبی دارند و برای شکوفا شدن آن باید برنامه‌های فرهنگی و جنبی نمایشگاه کتاب همراه با ایده‌های خلاقانه پررنگ‌تر شود. توجه به دو عنصر مهم خدمت به مردم و خلاقیت می‌تواند نمایشگاه کتاب را به یک پاتوق گردشگری فرهنگی تبدیل کند و بی شک این دو عنصر باعث رونق هر چه بیشتر صنعت نشر کشور خواهد شد.

وی با بیان اینکه به عنوان یک گردشگر ادبی بیش از ۱۰ سال است که به کشورهای مختلف جهان سفر می‌کند و به دنبال شعر فارسی و کتیبه‌های فارسی تاریخی می‌گردد، گفت: از طریق سفر به کشورهای مختلف به طریقی به دنبال میراث مشترک بین ایران فرهنگی و جهان می‌گردم و اسنادی را که بیشتر به شکل کتیبه‌های سنگی است شناسایی و در یک اطلس با نام اطلس کتیبه‌‌های فارسی در جهان  جمع آوری  و سپس چاپ می‌کنم. آن چیزی که در سفرهای ۱۰ ساله من به کشورهای مختلف عیان شده این است که فرهنگ ایرانی همراه با ادب فارسی نشسته بر شعر فارسی بخش بزرگی از جهان را تسخیر کرده است. گستردگی فرهنگ ایرانی را می‌توان از شرقی‌ترین نقطه آسیا که بنادر چین است تا سواحل شرقی آفریقا مثل کنیا، تانزانیا، ماداگاسکار، موزامبیک و جاهای مختلف جهان مشاهده کرد می‌خواهم بگویم نه فقط ایرانی‌ها شعر و ادب فارسی را گسترش دادند بلکه سال‌های سال که زبان اصلی عثمانی‌ها ترکی بوده و با حکومت ایران در جنگ بودند و دین آنها نیز متفاوت بوده است ولی عثمانی‌ها نیز شعر فارسی را در جهان گسترش دادند و حتی برخی از سلاطین عثمانی خودشان‌ دیوان شعر به زبان فارسی دارند. 

رضوان‌فر ادامه داد: قدرت ادبیات و شعر فارسی ایران به قدری باشکوه و پرمعنا است که بخش بزرگی از جهان به خصوص جهان آن روزگار را در برگرفت. شعر فارسی جذابیت فوق العاده‌ای برای مردم جهان دارد. تاریخ کهن زبان و شعر فارسی آنقدر ظرفیت دارد که‌ می‌توان از این موارد برای شکوفایی گردشگری ادبی استفاده کرد و نمایشگاه بین المللی کتاب تهران یک فرصت برای به ثمر نشاندن و شکوفایی صنعت نشر و  گردشگری ادبی است.

عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری  با بیان اینکه خلاقیت یکی از عناصر مهم در رونق گردشگری ادبی است، گفت: خلاقیت‌ بیشتر به شکل ادبیات، موسیقی، تئاتر، نقاشی و حوزه‌های مختلف در قالب کتاب منتشر و  با یکدیگر همنشین و عجین شده‌اند و به قول فیلسوفان و دانشمندان بزرگ جهان آینده جهانی توام با گردشگری و آی تی برای آیندگان رقم خواهد خورد و یکی از کارهای مهمی که می‌توان در عصر حاضر برای رونق گردشگری ادبی کشور انجام داد تلفیق دو عنصر گردشگری و خلاقیت در حوزه فرهنگی به خصوص ادبیات است که اگر در نمایشگاه کتاب تهران بروز و ظهور پیدا کند باعث رونق هرچه بیشتر گردشگری ادبی ‌می‌شود.

رضوان‌فر ضمن بیان اینکه در حال حاضر بهترین مکانی که می‌تواند در کشور مفهوم گردشگری ادبی و فرهنگی را نهادینه کند نمایشگاه کتاب تهران است، ادامه داد: نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران همچنان به عنوان بزرگترین رویداد فرهنگی کشور در بین افکار عمومی داخل و خارج شناخته شده است که برگزاری هر ساله آن کل کشور را در اردیبهشت ماه تحت تأثیر قرار ‌می‌دهد. نسل جوان هر سال با شور و اشتیاق خاصی برای دیدن تازه‌های نشر به نمایشگاه کتاب می‌آید و این رویداد باعث شادی و نشاط جامعه می‌گردد بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که  گردشگری و خلاقیت دو مولفه بسیار مهم در ایجاد نشاط اجتماعی محسوب می‌شود. 

نمایشگاه کتاب تهران باعث نشاط اجتماعی است

این فعال فرهنگی اضافه ‌کرد: گردشگری عنصر شادی را در خود نهان دارد و قرار گرفتن جمع کثیری از قشرهای گوناگون مردم در نمایشگاه کتاب به خودی خود باعث افزایش نشاط اجتماعی در جامعه می‌شود. ممکن است عده‌ای از مردم برای وقت گذرانی به نمایشگاه کتاب بیایند و اصلا کتاب نخرند، اما همین مدت کوتاه حضور در نمایشگاه برای وقت گذرانی باعث ایجاد انس و الفت نسل جوان با  کتاب‌هایی می‌شود که اصلا به عناوین آن فکر هم نمی‌کردند و ناخودآگاه به خریدنش ترغیب شدند. گردشگری ادبی در نمایشگاه کتاب روایت گونه است و برگزاری فعالیت‌های فرهنگی و هنری غالبا روایت را با خودش به همراه دارد. از موضوعاتی که در نمایشگاه شکل گرفته مانند بخش داخلی، بین الملل، کودک و نوجوان، نهادها و موسسات، بخش دانشگاهی و دانش آموزی که به دلیل تنوع بسیار زیادی که دارند مخاطب خاص خود را جذب می‌کند و هر کدام روایت خاص خود را دارد.

وی ادامه داد: مسئولان برگزاری نمایشگاه کتاب هر سال یک کشور را به عنوان مهمان ویژه دعوت می‌کنند که حالت روایت‌گونه دارد و همین امر باعث جذابیت این رویداد می‌شود و به نوعی گردشگری ادبی را از تبادلات فرهنگی دو کشور روایت می‌کند. به نظر من نمایشگاه کتاب مخاطب محور است چون محتوای کتابها با تیتر، جلد، رنگ آمیزی، غرفه‌بندی، تبلیغات گویای این حقیقت مهم است که مسئولان نمایشگاه چقدر برای ترغیب قشرهای مختلف مردم به موضوع کتاب و کتابخوانی هر سال برنامه‌ریزی و تلاش می‌کند و توجه مردم به کتاب وظیفه مسئولان فرهنگی کشور را سنگین‌تر می‌کند. 

عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با بیان اینکه نمایشگاه کتاب مخاطب محور است و همه زحمات و برنامه‌های تدارک دیده شده، نشانه تاثیرگذاری و مخاطب محوری بودن نمایشگاه کتاب است، گفت: مردم هنگام ورود به مصلی می‌دانند به کدام بخش باید بروند بخش کودک، دانشگاهی، نهادها و موسسات، ناشران عمومی و تخصصی، بین الملل و... امیدوارم بخش مخاطب محوری نمایشگاه کتاب که همگان را به سمت خود می‌کشاند قوی‌تر شود.

وی افزود: نمایشگاه کتاب قابل لمس برای مخاطبان است به این معنی که یک بازدید کننده از نزدیک کتاب مورد نظر خود را می‌بیند سپس خریداری می‌کند به محیط خانه می‌برد. این مخاطب است که با کتاب زندگی می‌کند و از صدای ورق زدن و بوی کاغذهای نو احساس سرخوشی می‌کند و به نظر من خلاقیتی که در چاپ و محتوای ظاهری کتاب استفاده شده در هیچ موضوع فرهنگی اینقدر قابل لمس نیست. نمایشگاه کتاب خلاقیت‌های هنری و ادبی را قابل لمس کرده و افراد با قرار گرفتن در فضای نمایشگاهی درگیر آن می‌شوند. خلاقیتی که با تعامل نویسنده و مخاطب رقم می‌خورد. 

وی در پایان تاکید کرد: گردشگری روایت محور و توسعه گردشگری ادبی بین کشورهای همسایه و سایر کشورها امری، شکل گرفته است و لازم است کشور ما ایران نیز با ظرفیت‌های بسیار ارزشمند گردشگری ادبی، بازار تثبیت شده‌ای در این رابطه داشته باشد. آمادگی داریم تا در نمایشگاه کتاب تهران چنانچه فرصتی فراهم شود نشست‌های تخصصی گردشگری ادبی را برگزار کنیم و در این مهم نیز از حضور برترین صاحب نظران فرهنگی بهره‌مند شویم تا محصولات فرهنگی و کتاب‌های ارزشمند شعر و ادبیات فارسی با ترجمه مناسب بین کشورهای مختلف مبادله شود. 

سی‌وپنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «بخوانیم و بسازیم» از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت (۱۴۰۳) در محل مصلی امام خمینی(ره) به شکل حضوری و در سامانه ketab.ir به صورت مجازی برگزار می‌شود.