به گزارش ستاد خبری سی‌و‌دومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، دکتر غلامرضا عزیزی در این نشست با اشاره به نقش زیاد اروپاییان در شکل‌گیری باستان‌شناسی در خاورمیانه و ایران بر لزوم بررسی رویکردهای اروپایی در تاریخ‌نگاری و باستان‌شناسی تاکید کرد.

دکتر احمد چایچی با اشاره بر سیر تکامل عمل باستان‌شناسی گفت: بشر در ابتدا با توجه به علاقه‌مندی به جویندگان گنج و طلا به حفاری و کاوش محوطه‌های باستانی اقدام می‌کردند. برای مثال علت اینکه به کتیبه‌ی همدان گنجنامه گفته می‌شده همین بود که فکر می‌کردند علائم رمزی جهت پنهان کردن محل گنج بزرگ کیانی است.

وی ادامه داد: با گذشت زمان بتدریج در کنار طلا و جواهرات ظروف و لوح‌هایی که پیدا می‌شد توجه اندیشمندان را که اغلب در مجاورت قدرت‌های سیاسی حاکم بودند جلب کرد و رفته‌رفته باستان‌شناسی و کاوشگری با هدف آشنایی با تمدن‌های کهن در بین اروپاییان قرن هجدهم رشد کرد.

چایچی با اشاره به سیر تکاملی باستان‌شناسی گفت: در آغاز باستان‌شناسی ماهیت شی‌محور داشت ولی بتدریج بعد از جنگ جهانی و با پیشرفت تکنولوژی، شاهد ظهور باستان‌شناسی تحلیلی هستیم. باستان‌شناسی تحلیلی یک علم میان‌رشته‌ای است که با استفاده از ابزار سایر علوم به دنبال کشف جواب سوال مشخصی که از پیش تعیین شده، می‌روند. مثلا کشف دوره‌های خشکسالی یا سیل و آتش‌سوزی در نقطه‌ای خاص.

دکتر علی‌محمد طرفداری مورخ و استاد دانشگاه با انتقاد از تلفیق باستان‌شناسی با حوزه‌ی گردشگری و برخورد تجاری با فرهنگ در حوزه‌ی باستان‌شناسی، با اشاره به تاریخچه‌ی آغاز آشنایی اروپاییان با آثار باستانی ایران که بیشتر به زمان ایلخانیان و آق‌قویونلوها برمی‌گردد، گفت: تیم تجاری اروپاییان نقاشی‌ها و گزارش‌هایی از آثار باستانی ایران همراه با نمونه‌ی اشیای کوچک به اروپا منتقل کرده‌اند. وی ادامه داد: در ابتدا اروپاییان با قصد کنجکاوی فرهنگی به باستان‌‌شناسی روی آوردند ولی در ادامه با توجه به تاسیس موزه‌های لندن و پاریس، جذبه‌ی تجاری موضوع تقویت شد به نحوی که یکی از فعالیت‌های پرسود کمپانی هند شرقی در آسیا و خاورمیانه جمع‌آوری اشیای تاریخی و انتقال آنها به موزه‌های اروپا بود. مثلا تجار انگلیسی با پرداخت پول به فتحعلی‌شاه مجوز حفر و انتقال اشیایی از تخت‌جمشید را به دست آوردند.

وی با بیان اینکه قدیمی‌ترین گزارش‌های اروپاییان از ایران مطالبی است که از یونان و بیشتر در قالب تاریخ هرودوت به دست ما رسیده است، افزود: لازم است در مطالعه‌ی روایت‌های تاریخی به برخی نکات اغراق‌آمیز نظیر اعداد توجه شود. در زمان قدیم به بیشتر از عدد دو یونانی‌ها می‌گفتند «خیلی» یعنی «تری» اول معنی خیلی می‌داد. بعد نقش عدد سه را ایفا کرده و میلیون مفهوم انبوه می‌داد، بعدها معنی هزار و بعدها معنای فعلی را یافته است.

سی و دومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «خواندن توانستن است» از 4 تا 14 اردیبهشت ماه در مصلی امام خمینی (ره) برگزار می‌شود.